Gomunice z legionową historią

Profesor jest pasjonatem historii regionalnej, bo, jak podkreśla, to ona, jak drobny element mozaiki, tworzy historię kraju. Jak się okazało, Gomunice też mają chlubną kartę na jej stronach. To właśnie tu, ze względu na walory zdrowotne, krajobrazowe i bliskość kolei, w maju 1915 r. władze legionowe postanowiły utworzyć Dom Rekonwalescentów Legionów Polskich. Na ten cel zaadaptowano pomieszczenia hal Fabryki Mebli Giętych ,,Wojciechów''. Były one przystosowane do przyjęcia 700 osób, ale bywały okresy, że przebywało w nim nawet 1000 osób.

Placówka ta w okresie od lipca 1915 do września 1917 r. udzieliła pomocy 19 tys. pacjentom. Jeśli przyjmiemy, że przez formacje legionowe przeszło 65 tys. żołnierzy, to możemy stwierdzić, że prawie 30 proc.wszystkich legionistów korzystało z kuracji w Gomunicach.

Rekonwalescenci czas na kurację w ośrodku starali się wykorzystać nie tylko na zabiegi i wypoczynek. Podejmowali pracę na rzecz społeczności lokalnej. Pod kierunkiem swego kapelana, o. Kosmy Lenczowskiego, podjęli inicjatywę dokończenia budowy kościoła. Organizowali też wiele uroczystości religijnych i patriotycznych, w których udział brała orkiestra i chór utworzony z rekonwalescentów.

Z ich inicjatywy uruchomiono czteroklasową szkołę podstawową dla dzieci robotników pobliskiej fabryki. Odbywała się tam też nauka dla dorosłych analfabetów. Poza nauką dzieci otrzymywały bezpłatne posiłki. W szkole zorganizowano bibliotekę. Życie kulturalne było bardzo bogate. Wśród pacjentów znaleźli się również aktorzy, którzy wystawiali sztuki, a dochód z nich przekazywano na rzecz wyposażenia kościoła. Specjalna ekipa wyświetlała nawet filmy.

Kiedy władze niemieckie zorientowały się, że placówka pełni nie tylko funkcje medyczne, zażądały jej likwidacji. Ostatecznie w listopadzie 1917 roku ośrodek został przeniesiony do Nowego Miasta koło Przemyśla.