„Segreguj z kulturą”. Akcja edukacyjna PGK sp. z o.o. w Radomsku

Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej sp. z o.o. w Radomsku wspólnie z Rekopolem Organizacją Odzysku Opakowań S.A. akcję „Segreguj z kulturą”.

Tym razem dawka wiedzy na temat odpadów niebezpiecznych

Podstawą segregacji odpadów w gospodarstwie domowym jest oddzielenie odpadów niebezpiecznych od pozostałych odpadów komunalnych. Co możemy do odpadów niebezpiecznych zaliczyć? Będą to m.in.: zużyte baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, przeterminowane leki i chemikalia.

Umieszczenie tego typu odpadów w koszu na odpady zmieszane lub w pojemniku/worku na odpady selektywnie zbierane jest błędne i skutkować może nieopróżnieniem pojemnika lub nieodebraniem worka przez służby komunalne. Odpady niebezpieczne umieszczone wśród odpadów komunalnych są źródłem zanieczyszczeń np. metalami ciężkimi i skutkują narażeniem osób pracujących z odpadami na negatywne dla organizmu oddziaływanie substancji toksycznych, rakotwórczych czy drażniących. Nieprawidłowe zagospodarowanie odpadów niebezpiecznych to tak naprawdę zanieczyszczanie każdego z komponentów środowiska (wody, powietrza i gleby).

Warto więc zmieniać nawyki i ze szczególną starannością wydzielać odpady niebezpieczne z domowego strumienia odpadów. W dalszej części artykułu zostaną opisane dokładniej rodzaje odpadów niebezpiecznych, rodzaje szkodliwych substancji w nich zawartych oraz sposoby na ich pozbycie się.

Akcja „Segreguj z kulturą”. Odpady niebezpieczne

Zużyte baterie i akumulatory powstają w każdym gospodarstwie domowym. Ot chociażby baterie od pilota do telewizora, czy zegara na ścianie. Jak się jednak dobrze rozejrzymy, to może okazać się, że poza zwykłymi „paluszkami” znajdziemy też baterię od laptopa, telefonu komórkowego, akumulatorek od urządzeń pracujących w ogrodzie lub elektronarzędzi. Każda z takich baterii zawiera w sobie substancje szkodliwe w różnym stężeniu, w zależności od składu danego ogniwa, a są to min. ołów, kadm, rtęć, kwasy lub zasady tworzące elektrolit mające właściwości żrące i korozyjne. Substancje te mogą powodować m.in. uszkodzenia błon śluzowych, zmiany w szpiku kostnym, uszkodzenie płuc i układu nerwowego. Dla przykładu- jedna bateria guzikowa np. od zegarka wrzucona do wody może zanieczyścić metalami ciężkimi od 5 do 5 000 litrów wody. Natomiast jedna bateria tzw. „paluszek” umieszczona w gruncie zanieczyści trwale 1 m3 ziemi. Nie wolno zużytych baterii i akumulatorów wyrzucać do kosza na śmieci. Tak naprawdę pozbyć się można ich zawsze nieodpłatnie umieszczając w: pojemnikach umieszczonych we wszystkich placówkach szkolnych i przedszkolnych oraz wybranych instytucjach kultury, sklepach wielkopowierzchniowych, zawożąc do PSZOK czyli Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych lub umieszczając w specjalnym kontenerze na zużyty elektrosprzęt i baterie rozmieszczonym na terenie miasta. Zdjęcia pojemnika na baterie i czerwonego kontenera.

A akumulator samochodowy? Ten rodzaj odpadu też powstaje w niemalże każdym gospodarstwie domowym i zawiera niestety ogromne ilości substancji niebezpiecznych. Czy można go wyrzucić do pojemnika na baterie ? Niestety akumulator samochodowy nie może być tam umieszczony ze względu na zbyt wysokie ryzyko przedostania się substancji szkodliwych o dużym stężeniu do środowiska. Jeżeli wymieniamy akumulator samochodowy na nowy powinniśmy stary pozostawić w sklepie sprzedającym nam nowe urządzenie lub w zakładzie mechanicznym, który wymienia nam akumulator na nowy.

Wato też zmienić swoje podejście do zakupów baterii. Szczególnie w gospodarstwach domowych, w których zużywa się ich wyjątkowo dużo, czyli np. tam gdzie są małe dzieci, które często korzystają z zabawek uruchamianych za pomocą tzw. „paluszków”. Warto przemyśleć inwestycję w akumulatorki i ładowarkę, choć jednorazowy wydatek jest większy, to taki akumulatorek może być ładowany nawet 1000 razy, a zużytego można się pozbyć równie łatwo jak zwykłych baterii.

Co zrobić z niebezpiecznymi odpadami?

W dobie XXI wieku pozbycie się niesprawnej lodówki, telewizora, pralki czy komputera nie jest kłopotliwe. Nie mniej jednak są osoby, które zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (dalej ZSEiE) umieszczają w pojemnikach / workach na odpady komunalne lub przydrożnych zaroślach, czy na terenie niezamieszkałych działek. Takie zachowanie jest zaskakujące, ponieważ obecnie odbiór elektroodpadów z gospodarstwa domowego czy przekazanie ich we właściwe miejsce nic nie kosztuje, a umieszczając je w odpadach komunalnych ryzykujemy nieodebraniem pojemnika/worka z odpadami i zapłaceniem kary za niewłaściwe posegregowanie odpadów. Ktoś, kto elektroodpady umieszcza w miejscu do tego nieprzeznaczonym może zapłacić karę grzywny. Karalny jest tez demontaż poza wyspecjalizowanym zakładem -w tym przypadku kara może wynieść od 10 000 do nawet 500 000 zł.

Co zatem zaliczymy do zużytego sprzętu elektrycznego i elektrycznego i jak się można go łatwo pozbyć? Przede wszystkim strumień elektroodpadów z gospodarstwa domowego można podzielić na: duże AGD (np. pralki, lodówki, zamrażarki), małe AGD (m.in. tostery, opiekacze, suszarki do włosów, lokówki), sprzęt audiowizualny (telewizory, głośniki, radia itp.), elektronarzędzia (wiertarki, sprzęt ogrodowy, piły itp.) sprzęt oświetleniowy (lampy, żyrandole, jarzeniówki, żarówki energooszczędne i żarówki led) do elektroodpadów zaliczymy również zabawki uruchamiane na prąd lub baterie oraz elektroniczny sprzęt muzyczny.

Czy warto zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny gromadzić w domowym zaciszu?

Przede wszystkim magazynując tego typu odpady w garażach, piwnicach czy na strychu narażamy się na uwalnianie do środowiska substancji niebezpiecznych. Musimy mieć świadomość, że sprzęt podłączony do prądu i działający nie stanowi dla nas żadnego zagrożenia. Ten magazynowany w domu, koroduje i może stać się źródłem emisji bardzo szkodliwych dla naszego zdrowia substancji. W zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym znajdziemy min in. takie substancje, jak ołów, PCB, kadm, które powodują m.in. nadciśnienie, zmiany nowotworowe, obniżają płodność, uszkodzenie jelit, wątroby czy nerek. Dlatego magazynując je w domu, dokonując ich nieumiejętnego demontażu lub wyrzucając do zwykłego kosza szkodzimy ludziom i środowisku.

Poniżej przedstawiamy aktualne możliwości pozbycia się elektroodpadów adresowane do mieszkańców Radomska i gmin obsługiwanych przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Radomsku.

Mieszkając w domu jednorodzinnym lub zabudowie wielolokalowej, elektroodpady szczególnie te wielkogabarytowe można dostarczyć do tzw. punktu odbioru, którym w przypadku domu jednorodzinnego jest miejsce przed posesją, zaś w przypadku osiedli mieszkalnych będą to osiedlowe boksy na odpady. Należy zwrócić uwagę na ich lokalizację, gdyż nie we wszystkich boksach można umieszczać elektroodpady, jedynie w tych które ujęte są w harmonogramie dostępnym na stronie Spółki.

Zamiar wystawienia elektroodpadów należy wcześniej zgłosić telefonicznie lub mailowo. Ułatwia to opracowanie służbom komunalnym planu logistycznego odbioru tego typu odpadów. W przypadku gdy nie chcemy czekać na odbiór elektroodpadów, a mamy własny transport możemy stare sprzęty dostarczyć do Punktu Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych tzw. PSZOK-U. Podstawą do przyjęcia odpadów jest okazanie się dowodem osobistym lub paszportem. PSZOK dla mieszkańców miasta Radomska znajduje się na terenie

Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych na ul. Jeżynowej 40 w Płoszowie i jest czynny od poniedziałku do piątku w godzinach 6:00-18:00 oraz w sobotę od 7:00 -12:00.

Szczegółowe zasady przyjmowania odpadów do Punktu Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych w Płoszowie określa regulamin PSZOK umieszczony na stronie PGK Radomsko

W tym miejscu warto dodać, że zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi każda gmina w Polsce powinna posiadać przynajmniej jeden Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych. Na stronie internetowej właściwego urzędu gminy lub na stronie służb komunalnych obsługujących dany teren mieszkańcy powinni znaleźć informacje o jego lokalizacji i godzinach otwarcia.

Często mieszkańcy nie posiadają wiedzy, że niesprawny elektrosprzęt można zostawić w serwisie zajmującym się naprawą takich urządzeń, gdy okaże się, że koszt serwisu jest wyższy niż cena zakupu nowego urządzenia lub gdy naprawa jest nieskuteczna. Kupując natomiast nowy sprzęt w sklepie np. telewizor lub lodówkę można pozostawić zużyty sprzęt tego samego rodzaju. Ta sama zasada obowiązuje również przy zakupie z dostawą do domu. To sprzedawca jest zobowiązany do zapewnienia możliwości bezpłatnego oddania zużytego sprzętu w miejscu dostawy.

Najczęstszymi jednak odpadami elektrycznymi są sprzęty małego gabarytu. Te, których najdłuższa krawędź nie przekracza 25 cm można nieodpłatnie pozostawić bez konieczności zakupu nowego sprzętu w sklepie wielkopowierzchniowym, sprzedającym akcesoria RTV i AGD. Zbędny lub zużyty elektrosprzęt o najdłuższej krawędzi do 50 cm oraz zużyte baterie można nieodpłatnie zostawić jednym z 5-ciu pojemników na elektroodpady umieszczonych na terenie Radomska. Pojemniki znajdują się:

• ul. Świętej Królowej Jadwigi (k. sklepu Lidl),
• ul. Piłsudskiego (przy MDK),
• ul. Sierakowskiego (ERA Park),
• ul. Stara Droga 85 (przy PGK),
• ul. Reymonta (rejon dworca PKP).

Osoby nie mogące wynieść dużego sprzętu AGD przed posesję mogą skorzystać z bezpłatnego odbioru w tym zniesienia, załadunku i transportu do zakładu przetwarzania dużego AGD w ramach programu DECYDUJESZ.PL. Wystarczy skorzystać z formularza zgłoszenia odbioru ze strony www.decydujesz.pl . Warto też sprawdzić czy szkoła podstawowa lub ponadpodstawowa mieszcząca się w najbliższej okolicy nie bierze udziału w konkursie na zbiórkę elektroodpadów, wówczas można jej podarować niesprawne urządzenia.

Corocznie na terenie Radomska i gmin obsługiwanych przez PGK Sp. z o.o. odbywa się zbiorka elektroodpadów w zamian za sadzonkę drzewa. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny pochodzący z działalności gospodarczej np. lady chłodnicze, duże urządzenia kopiujące, faxy itp. nie jest objęty w/w sposobem zbierania. Pozbyć się go można zlecając odbiór firmie odbierającej odpady lub samodzielnie dostarczając do Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Płoszowie i pokrywając koszty jego unieszkodliwienia. Cennik usługi jest dostępny na stronie www.pgk-radomsko.pl w zakładce Zakłady/ Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych.

Mówiąc o odpadach niebezpiecznych nie sposób pominąć przeterminowanych leków oraz chemikaliów. Każdy z tych odpadów pojawia się w gospodarstwie domowym i niestety bardzo często trafia do zmieszanych odpadów komunalnych lub worka/pojemnika na metale i tworzywa sztuczne. Każda gmina ma obowiązek prowadzenia punktu, do którego mieszkańcy mogą takie odpady przywozić i pozbywać się ich nieodpłatnie. Tzw. PSZOK funkcjonuje w każdej gminie i tego typu odpady zgodnie z zapisami prawa powinien przyjmować. Dodać należy, że ostatnia nowelizacja przepisów obowiązujących w gospodarce odpadami rozszerzyła katalog odpadów dostarczanych do Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych. Są to odpady niekwalifikujące się do odpadów medycznych powstające w gospodarstwie domowym np. igły, strzykawki, peny do insuliny i paski do glukometrów. Leki przeterminowane lub niepotrzebne można zostawić w wybranych punktach aptecznych na terenie gminy. W przypadku gmin obsługiwanych przez PGK Sp. z o.o. szczegółową informację o ich lokalizacji można znaleźć na stronie Spółki w zakładce „Segregacja w pigułce”.

Nawiązując do tytułu projektu „Kultura segregacji” chcemy zwrócić uwagę, że selektywna zbiórka odpadów komunalnych to nie tylko, odkręcanie, opróżnianie i zgniatanie opakowań. To przede wszystkim nie mieszanie różnych frakcji odpadów i staranne wydzielanie odpadów niebezpiecznych. Liczymy na to, że po przeczytaniu tego artykułu, być może wielu czytelników przestanie umieszczać baterie, leki czy zepsute zabawki na baterie lub prąd w odpadach zmieszanych lub żółtym worku/pojemniku; pomagając przy tym środowisku i zdrowiu osób pracujących na co dzień przy przetwarzaniu odpadów.

Powyższy artykuł i jego publikację zrealizowano w ramach projektu pt. „Kultura segregacji” przy współpracy Rekopolu Organizacji Odzysku Opakowań S.A. z Przedsiębiorstwem Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Radomsku.